بررسی تحمل به شوری کالوس ها و دانه رست های گیاه آویشن(thymus vulgaris)

آویشن (l. thymus vulgaris ) متعلق به تیره نعناع و یکی از مهم ترین گیاهان معطره و دارویی است. اثر شوری بر رشد گیاه در یک قرن اخیر، موضوع تحقیقات گسترده ای بوده است چرا که تنش شوری بهره وری گیاهان را در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی محدود می کند. در این تحقیق، میزان مقاومت آویشن نسبت به تنش شوری به روش in vitro مورد بررسی قرار گرفت. جداکشت های محور زیرلپه و سرشاخه به دست آمده از دانه رست های سترون به محیط کالوس زایی منتقل شدند. کالوس زایی با استفاده از ترکیبات مختلف 2,4-d، naa, کینتین و ba روی محیط ms مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حداکثر کالوس زایی روی محیط ms دارای 1 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر کینتین به دست آمد اما کالوس زایی مناسب همراه با بهترین کیفیت کالوس و باززایی در محیط ms دارای 1 میلی گرم در لیتر naa و 1 میلی گرم در لیتر ba رخ داد. بیشترین درصد القاء شاخه در محیط ms دارای 1/0 میلی گرم در لیتر naa و 4 میلی گرم در لیتر کینتین مشاهده شد. در این تحقیق، محور زیرلپه بهترین ریزنمونه جهت القاء کالوس و سرشاخه، بهترین ریزنمونه جهت القاء شاخه و باززایی بود. کالوس های رشد یافته روی محیط ms دارای 1 میلی گرم در لیتر naa و 1 میلی گرم در لیتر ba به همان ترکیب محیطی و دارای غلظت های 0، 50، 75 و 100 میلی مولار nacl انتقال یافتند. پس از 4 هفته، وزن تر و خشک، درصد نکروزگی، میزان پرولین و پروتئین کل کالوس ها برای ارزیابی رشد کالوس ها تعیین شد. تفاوت معنی داری در وزن تر و خشک کالوس حاصل از جداکشت محور زیرلپه در غلظت های مختلف nacl وجود داشت به طوری که بیشترین و کمترین وزن تر و خشک آن به ترتیب در غلظت های 0 و 100 میلی مولار مشاهده شد. اما وزن تر کالوس های سرشاخه تنها در غلظت 100 میلی مولار تغییر کرد و وزن خشک آنها هیچ تغییر معنی داری نداشت. همچنین با افزایش غلظت نمک، درصد نکروزگی و میزن پرولین و پروتئین کل افزایش یافت. در این بررسی روی آویشن، باززایی در غلظت 50 میلی مولار نمک رخ داد. تمام شاخه های باززایی شده، روی محیط 2/1 غلظت ms دارای 8/0% (w/v ) ساکاروز و بدون تنظیم کننده رشد به خوبی ریشه دار شدند. همچنین آزمایشی جهت بررسی اثر غلظت های مختلف شوری (nacl) در مرحله گیاه چه انجام شد. کلرید سدیم اعمال شده شامل سطوح صفر، 50، 100، 150، 200و 250 میلی مولار بود. نتایج حاصل حاکی از کاهش درصد و سرعت جوانه زنی، وزن تر ریشه و سرشاخه، وزن خشک ریشه و سرشاخه، طول ریشه و سرشاخه و افزایش میزان پرولین، با افزایش غلظت شوری بود و سرعت جوانه زنی نسبت به درصد جوانه زنی بیشتر تحت تأثیر شوری قرار گرفت.